Sonbaharda ekim yapmak için 5 sebep;
- Hava serin olduğu için bitkinin aşırı güneş ışığı ve ısı almasını önleyerek su kaybını azaltır.
- Sıcaklık fazla olmadığı için toprak daha uzun süre nemli kalır.
- Bitki daha az fotosentez yaptığı için filizlenmek yerine ağırlıklı olarak köklenmeye odaklanır.
- Bitkilerin daha az olduğu sonbahar döneminde diğer canlılar için besin ve barınma kaynağı olur.
-
Sonbaharda ekim yapmadan önce bilinmesi gereken birtakım ipuçları;
Don olmadan en az 6 hafta öncesinden ekim yapılmalıdır.
Nasıl ektiğiniz de en az ne zaman ektiğiniz kadar önem taşır. Ekim yapmadan önce ağaçlar ve çalılar için en doğru ekim şekilleri hakkında daha fazla bilgi edinin.
Bitkileri nem kaybından ve olası donlara karşı korumak için etrafını organik gübre ile kaplayın.
Yetiştirme sezonunu uzatmak için yapılabilecekler;
Rüzgârı engelleyin; güçlü rüzgarlarla baş etmek zorunda kalan bitkiler köklenip büyümek için kullanacağı enerjiyi harcamak zorunda kalırlar. Aşırı rüzgârı engellemek için bahçeye çit veya rüzgâr engelleyici ağ konulabilir.
Toprağı sıcak tutun; toprağın birkaç santim kalınlığında gübre ile kaplanması durumunda aşırı soğuklara karşı bir koruma yapılmış olunur. Bahçe kumaşıyla da kaplanması aynı işlevi görür.
Sıcak hava da aynı soğuk hava gibi zorlayıcı olabilir. Aşırı sıcağa maruz kalan özellikle genç bitkiler strese girer ve daha yavaş gelişir. Gölge örtüleri Kullanımıyla beraber biraz da olsa bu sorunun önüne geçilir.
Donların bitkilerinize zarar vermesini önleyin; yine bahçe örtüsü kullanılabilir. Bunun dışında taşınabilir seralar da iyi iş görecektir.
İkincil ekimler;
Çoğu yetiştirici tüm ekimlerini senede bir bahar aylarında yapar. Yükseltilmiş ekim yatakları kullanımı toprağın her karışının, bahardan kışın başlarına kadar, üretken ve verimli kalmasını sağlar. Böylece üretilen besin miktarı yüzde ellilerden yüzde yüze kadar artar.
Marul, bezelye ve turplar hızlı büyüyen soğuğa dayanıklı bitkiler olduğundan dolayı toprak ekim için yeterince kuru olduğunda ekilebilir ve 40 veya 60 gün içinde hasat elde edilebilir. Nisan ortalarında ekilen ekinler, haziran ortalarına doğru gelişimini tamamlar ve gübre olmaya hazır hale gelir. Toprağı gevşettikten sonra biraz da gübre eklendiğinde toprak yeniden ekime hazır hale gelir. Bezelyeler havadaki nitrojeni emerek toprağa geri verir, bu yüzden bezelyelerin ekildiği toprak diğer bitkiler için adeta birer cennettir.
Bitkilerin çok az bir kısmı yazın en sıcak döneminde hayatta kalmayı başarır. Bu yüzden bahçe örgüsü veya gölge ağı, toprağı nemli ve serin tutmak için faydalı olacaktır. Hangi bitkilerin sıcağa dayanıklı olduğunu öğrenmek ve buna göre önlem almak için bitki sözlüğümüzden yararlanabilirsiniz.
Brokoli, pazı ve kara lahana ancak yaz ortalarına veya sonlarına doğru ekildiğinde tam potansiyellerini gösterebilirler. O zamanlarda bitkiler kendi kendilerine filizlenmezler, bu yüzden tohum ekilmesi gerekir. Işığın, ısının ve nemin ayarlanabildiği yerlerde, yani, kapalı alanlarda veya seralarda ekimin yapılması işleri kolaylaştıracaktır.
Marul, ıspanak ve diğer yeşil bitkiler yaz boyunca her ay ekilebilir. Olgunlaşmış bitkileri yaprakları kendini bırakmadan ve çiçek açmaya başlamadan önce toplayın, aksi taktirde acılaşır. Marul tohumu çok küçüktür ve toprağa bir iki tutam diğer bitkilerle karışmasına yol açacaktır. Birkaç santime ulaştıklarında aynı bitkinin filizlerini bahçenin başka bir tarafında toplamanız iyi olacaktır. Yeniden ekim işi gece veya yağmurlu bir günde yapılmalıdır, böylece aşırı sıcak ve direkt güneş ışığından korunarak toprağa daha sıkı tutunur. Daha sonrasında ise bitkinin bir süre daha aşırı güneş ışığından korunması gerekir.
Ne ekilmeli?
Bahçeni yemeyi en çok sevdiğin sebzelerle doldur! Salata düşkünüysen marul, çeri domates, salatalık ve havuç; pişirmeyi seviyorsan soğan, biber patates ve birtakım baharatlar ekebilirsin. Sevdiğin sebzeleri ekerken de yeni bir çeşit ek, unutma, keşif eğlencenin büyük bir parçasıdır. Birçok bitkiyi beraber ekmek gerçek potansiyellerini göstermelerini engeller, çünkü besinler için birbirleriyle adeta yarış içerisinde olurlar.
Bitkileri ekerken alan hesaplaması yapmak bitkilerin daha rahat büyümesini sağlar. Bu yüzden ekim yapmadan önce bitkinin ne şekilde büyüdüğünü ve kapladığı ortalama alanı bilmek planlamada yardımcı olacaktır. Ayrıca çubuk veya kafes kullanımı bitkilerin diğer komşularıyla çatışmasını önleyecek, hasat ve bakımı kolaylaştıracaktır.
İşe tohumla başlamak yerine bazen de bitkinin kendisini ekmek, özellikle yetiştirme sezonunun 100 günden daha kısa olduğu soğuk iklimlerde, hasat süresini bir ay kadar kısaltır ve böylece domates ve biber gibi yetişme süresi uzun olan sebzeler don gelmeden gelişimini tamamlar.
Patates yetiştiricilerin çoğu tohum kullanmaz, bunun yerine daha hızlı ve kolay olan yumrukök ile ekim yaparlar. Soğanlar da aynı şekilde tohum ile ekilebilir fakat bu çok yaygın bir yetiştirme türü değildir. Bunun yerine önceki sezondan kalan gelişimini tamamlamış küçük soğanlar kullanılır. Genellikle sarımsağın ve arpacık soğanının da ekimi bu şekilde sağlanır.
Bazı baharatlar da aynı şekilde bitkisiyle beraber ekilmektedir.
Baharın gelmesini beklemeyin!
Erken hasat yapmak istiyorsanız ve baharın gelmesi için sabırsızsanız işte bahar havasını erken getirecek birkaç yöntem:
Tohumları evinizde büyütün; sezonluk ve çokyıllık bitkileri yetiştirmeye tohumlarını evinizde büyütmekle başlayın. Böylece hem filizlerin tutunma oranı artar hem de soğuktan korunurken yetiştiriciliğe başlarsınız. Buna yardımcı olacak tohum yetiştirme kitlerimizi (LİNK) kullanıp daha sağlıklı ve daha verimli bitkiler elde edebilirsiniz.
Soğuğa dayanıklı bitkiler seçin; erken dönem hasadı için doğru bitki seçimi çok önemlidir. Örneğin bazı brokoli türleri soğuk havaya karşı dayanıklıdır, fakat havalar ısındığında da çabucak tohum verir.
Mikroiklimlerin farkında olun ve bundan avantaj sağlayın;
Boyutunun önemi olmaksızın neredeyse her bahçe mikro denilebilecek iklimlere sahiptir. Her zaman bahçenin bir tarafı daha az güneş alacak, bir tarafı daha çok rüzgara maruz kalacaktır. Bu yüzden erken bahar ekimi için bahçenin en fazla güneş ışığı ve az rüzgar alan kısmını ayırmak akıllıca bir seçim olacaktır.
Toprağı önceden ısıtın; soğuk rüzgarlardansa soğuk toprak asıl bitkinin büyümesini büyük ölçüde etkileyen etkenlerdendir. Toprağın üst kısmını siyah bir plastikle kaplamak sıcaklığı birkaç derece bile olsa arttıracaktır. Bu plastik tüm sezon boyunca bırakılabilir ya da ekimden hemen önce kaldırılabilir. Ayrıca yükseltilmiş ekim yatakları da toprağın ısınmasını hızlandıracaktır.
Bitkilerinizi koruyun; aşırı güneş ışığından, rüzgârdan ve nemden korunan bir yetiştirme ortamı bitki büyümesini hızlandırır ve üstündeki stresi azaltır. Filizlerin yeniden ekildiklerinden sonra birkaç hafta boyunca daha korumasının sağlanması toprağa sağlam tutunabilmesi için gereklidir. Bunun için çeşitli koruma yöntemleri mevcuttur. Bahçe örtüsünün kullanılması veya küçük seraların inşası bunlardan birkaçıdır.